برای خیلی از افراد پیش آمده که موقع ترک خودرو متوجه شده‌اند دزدگیر عمل نمی‌کند. یکی از اقدامات لازم در این مواقع پیداکردن فیوز دزدگیر ماشین است. جدا از این، خیلی از افراد با این سوال مواجه می‌شوند که فیوز دزدگیر ماشین کجاست و چگونه آن را پیدا کنیم؟ در این مقاله از سایت مجیکار به شما آموزش می‌دهیم که دقیقاً کجا به دنبال فیوز باشید و چطور سریع آن را شناسایی، بررسی و در صورت نیاز تعویض یا تعمیر کنید
وظیفه فیوز دزدگیر ماشین چیست؟
فیوز دزدگیر یکی از قطعات محافظتی در مدار سیستم امنیتی خودرو است که از آسیب‌های ناشی از اتصال کوتاه و جریان بیش از حد جلوگیری می‌کند. با این حال، بسته به نوع خودرو (فابریک یا نصب شده پس از فروش)، مکان قرارگیری فیوز می‌تواند متفاوت باشد. فیوز دزدگیر ماشین در جعبه فیوز داخل کابین، در محفظه موتور، کنار باتری یا حتی پشت ضبط ماشین نصب می‌شود. شناخت دقیق مکان و نحوه بررسی فیوز به شما کمک می‌کند تا سریع‌تر عیب‌یابی کنید هرچند توصیه تیم مجیکار این است هنگام بروز خطا به تعمیرگاه ها و نمایندگی های مجاز مراجعه کنید
در این مقاله، هم روش‌های ساده و قابل انجام توسط هر راننده (مثل بررسی دفترچه و نگاه به جعبه فیوز) و هم روش‌های فنی‌تر (استفاده از دیاگ، تست ولتاژ و تستر) پیداکردن فیوز توضیح داده می‌شود
چگونه فیوز دزدگیر ماشین را پیدا کنیم؟
هر خودرو حداقل یک یا چند جعبه فیوز دارد و فیوز مربوط به دزدگیر ممکن است در هر کدام از آن‌ها قرار گرفته باشد. در ادامه مراحل عملی برای پیدا کردن فیوز دزدگیر شرح داده می‌شود.
۱. بررسی دفترچه راهنمای خودرو
اولین و مطمئن‌ترین گام برای پیدا کردن فیوز دزدگیر ماشین مراجعه به دفترچه راهنمای خودرو است. در بخش برق و فیوزها معمولاً نقشه جعبه فیوز و نام هر فیوز با عملکرد آن آورده شده است. عبارات رایج که نشان‌دهنده فیوز دزدگیر یا سیستم امنیتی هستند عبارت‌اند از: ALARM، ANTITHEFT، IMMOB، ARM، HORN (در برخی خودروها صدای آژیر با فیوز هورن مرتبط است) و BODY یا BCM که ماژول بدنه (Body Control Module) را تحت پوشش قرار می‌دهد. اگر خودرو از سیستم دزدگیر فابریک بهره می‌برد، معمولاً در دفترچه نامی از آن به‌صورت صریح ذکر شده است.
- نکته عملی: شماره جعبه و شماره فیوز را یادداشت کنید تا در آینده سریع‌تر دسترسی داشته باشید.
- نکته ایمنی: پیش از دستکاری فیوزها، کلید را در حالت خاموش قرار دهید و در صورت دسترسی، قطب منفی باتری را جدا کنید تا خطر اتصال کوتاه کاهش یابد.
۲. پیدا کردن مکان فیوز دزدگیر در زیر داشبورد
در بسیاری از خودروها جعبه فیوز اصلی داخل کابین و در زیر داشبورد سمت راننده یا راننده-چپ قرار دارد. برای یافتن فیوز دزدگیر مراحل زیر را دنبال کنید:
- جعبه فیوز را باز کنید و به برچسب یا نمودار روی درب جعبه توجه کنید؛ اغلب فیوزها با نماد یا نام مشخص شده‌اند.
- اگر نام دقیق نیست، به فیوزهایی که با BCM، ACCESSORY، یا IGNITION مرتبط‌اند نگاه کنید؛ سیستم دزدگیر معمولاً از یکی از این ریل‌ها تغذیه می‌شود.
- برای سیستم‌هایی که فابریک نیستند و بعد از خرید خودرو روی آن نصب شده‌اند، فیوز ممکن است داخل یک نگهدارنده فیوز مستقل (inline fuse) روی سیم مثبت باتری یا نزدیک ماژول دزدگیر نصب‌شده پیدا شود.
اگر بعد از بررسی باز هم مکان مشخص نشد، ادامه مقاله و روش‌های تست (با دیاگ یا تستر) می‌تواند کمک کند تا محل دقیق فیوز یا منبع تغذیه را شناسایی کنید.
۵ روش کاربردی برای شناسایی فیوز دزدگیر ماشین
وقتی دفترچه یا برچسب جعبه فیوز کمکی نکرد، از روش‌های فنی زیر برای شناسایی فیوز دزدگیر استفاده کنید. در این بخش ۵ روش عملی بیان خواهد شد و دو مورد مهم و اصلی آن به‌صورت مفصل در زیر توضیح داده می‌شوند.
روش‌های کلی:
- مطالعه نقشه فیوز و جعبه‌های مختلف (کابین و محفظه موتور)
- جستجوی فیوزهای مرتبط با BCM، ACCESSORY یا ARM
- بررسی سیم‌کشی و دنبال کردن کابل‌های مثبت به سمت ماژول دزدگیر (برای سیستم‌های نصب‌شده)
- استفاده از تستر یا ولت‌متر برای پیدا کردن فیدر برق دزدگیر
- استفاده از دیاگ برای شناسایی ماژول‌های مرتبط و چک کردن وضعیت ورودی خروجی‌ها
۱. استفاده از دیاگ خودرو
دیاگ (OBD-II) و اسکنرهای پیشرفته می‌توانند دسترسی سریع به ماژول‌هایی مثل BCM، SRS، یا ماژول آلارم فراهم کنند. بسیاری از اسکنرها قابلیت خواندن خطاها و وضعیت ولتاژ و ورودی‌های ماژول را دارند و می‌توانند نشان دهند ماژول دزدگیر تغذیه دارد یا نه. مراحل کلی استفاده از دیاگ برای شناسایی فیوز دزدگیر:
- وصل کردن اسکنر OBD-II به پورت داخل کابین و روشن کردن سوییچ (بدون استارت).
- رفتن به منوی ماژول‌های بدنه یا ماژول امنیت و خواندن پارامترهای زنده (Live Data) برای بررسی تغذیه 12 ولت و وضعیت ورودی‌ها.
- اگر ماژول دزدگیر ولتاژ ندارد ولی اسکنر نشان می‌دهد که ماژول شناسایی می‌شود، اغلب مشکل مربوط به فیوز یا رله تغذیه است؛ اگر ماژول اصلاً شناسایی نشود، ممکن است فیوز یا اتصالات قطع باشند یا ماژول معیوب شده باشد.
مزایا: دیاگ به شما نشان می‌دهد که آیا مشکل از قطع برق است یا خطای داخلی ماژول. معایب: برای خودروهای قدیمی یا سیستم‌های نصب‌شده aftermarket ممکن است اطلاعات کامل در دسترس نباشد و نیاز به ابزار یا نرم‌افزار تخصصی‌تری باشد.
۲. بررسی فیوز با تستر
تستر پنلی یا ولت‌متر و چراغ تست (test light) از ساده‌ترین ابزارها برای بررسی فیوز هستند. با این ابزارها می‌توانید در چند گام سلامت فیوز و وجود ولتاژ در هر سو را کنترل کنید:
- ابتدا فیوز را به‌صورت چشمی بررسی کنید؛ رشته فلزی داخل فیوز در صورت قطع شدن پاره یا سوخته به نظر می‌رسد.
- تستر را به دو سر فیوز متصل کنید (در محل نصب فیوز) تا وجود ولتاژ در یکی از سمت‌ها را بررسی کنید. اگر در یک سمت ولتاژ و در سمت دیگر ولتاژ نیست، نشان‌دهنده قطع‌شدن فیوز است.
- برای اطمینان، فیوز را خارج کنید و با مولتی‌متر روی حالت بیزر یا اهم، continuidad (پیوستگی) را چک کنید؛ اگر اهم بالا یا قطع نمایش داده شود، فیوز خراب است.
- اگر فیوز سالم است ولی مدار تغذیه ندارد، به دنبال رله مرتبط یا سیم قطع شده در مسیر باشید؛ برای این کار از تست جریان یا دنبال کردن سیم‌ها استفاده کنید.
تستر مزایا: سریع، ارزان و مناسب برای مکانیک‌های مبتدی و مالکان خودرو. معایب: تستر تنها سلامت فیوز را نشان می‌دهد و ممکن است علت گرمای بیش‌ازحد یا اتصال کوتاه در بخش دیگری از مدار را نشان ندهد؛ برای آن نیاز به تست جریان و بررسی سیم‌کشی است.
اهمیت فیوز دزدگیر ماشین و دلایل خرابی آن
فیوز نقش حفاظت از سیستم دزدگیر را دارد و خرابی آن می‌تواند نشانه مشکلات بزرگ‌تری در مدار باشد. شناخت دلایل خرابی و علائم آن کمک می‌کند تا ریشه مشکل را پیداکنید و از تکرار آن جلوگیری کنید.
۱. دلایل خراب شدن فیوز دزدگیر
چند دلیل شایع باعث می‌شود فیوز دزدگیر بسوزد یا عملکردش نامطمئن شود:
- اتصال کوتاه (Short Circuit): سیمی که در محل نصب دچار ساییدگی شده یا با بدنه تماس پیدا کرده است، جریان زیادی کشیده و فیوز را قطع می‌کند.
- بار اضافه یا خطای دستگاه: اگر قطعه‌ای مانند آژیر، لامپ یا ماژول دزدگیر جریان بیشتری از حد معمول بکشد (مثلاً آژیر معیوب)، فیوز خواهد سوخت.
- نصب نامناسب سیستم دزدگیر توصط نصاب ها: سیم‌کشی اشتباه، استفاده از فیوز با آمپر بالا برای پنهان‌سازی مشکل و یا نگهداری نامناسب می‌تواند باعث خرابی متناوب فیوز شود.
- خوردگی یا اتصال ضعیف: کنتاکت‌های داخل جعبه فیوز یا پایه‌ها زنگ‌زده یا شل شده باشند، باعث گرمایش و خرابی فیوز می‌شوند.
- نفوذ آب یا رطوبت: رطوبت باعث اتصال یا خوردگی شده و در درازمدت فیوزها را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
پیشنهاد عملی: اگر فیوز پس از تعویض بلافاصله مجدد می‌سوزد، به‌جای صرفاً تعویض، مسیر سیم‌کشی را به دنبال اتصال کوتاه بررسی کنید یا از یک تکنسین ماهر برای اندازه‌گیری جریان استفاده کنید.
۲. علائم خرابی فیوز دزدگیر
شناخت علائم به شما کمک می‌کند سریع‌تر به سمت فیوز مشکوک شوید. علائم معمول عبارت‌اند از:
- دزدگیر عمل نمی‌کند یا هنگام فعال‌سازی هیچ صدایی یا نوری مشاهده نمی‌شود.
- چراغ LED وضعیت دزدگیر روی داشبورد چشمک نمی‌زند یا کاملاً خاموش است.
- قفل مرکزی یا باز و بسته شدن درها همراه با آژیر کار نمی‌کند یا عملکرد غیرعادی دارد.
- باتری خودرو به‌سرعت خالی می‌شود که گاهی ناشی از مدار معیوب و نوسان در فیوز یا ماژول است.
- پس از تعویض فیوز، مجدداً فیوز می‌سوزد یا دچار خرابی متناوب می‌شود.
اگر هر یک از این علائم را دیدید، بلافاصله قبل از تعویض فیوز به دنبال علت اصلی بگردید؛ تعویض مکرر فیوز بدون رفع علت می‌تواند منجر به آسیب‌های جدی‌تر به ماژول دزدگیر یا سیم‌کشی شود.
چرا فیوز دزدگیر ماشین قطع نمی‌شود؟
گاهی وقتی مدار دزدگیر دچار مشکل می‌شود، انتظار می‌رود فیوز قطع شود اما این اتفاق نمی‌افتد. دلایل متنوعی برای این وضعیت وجود دارد که بررسی آن‌ها ضروری است.
۱. بررسی سیستم دزدگیر
اولین گام بررسی سیستم دزدگیر است تا ببینیم آیا فیوز باید قطع شود یا نه. برخی نکات مهم در این بررسی:
- آیا فیوز از نوع مناسب و با جریان درست قرار داده شده است؟ استفاده از فیوز با آمپر بالاتر از تعیینی، باعث می‌شود فیوز نپوشد و مدار در معرض آسیب قرار گیرد.
- برای سیستم‌های aftermarket ممکن است یک فیوز محافظ مجزا وجود نداشته باشد یا سیستم از رگولاتور و حفاظت الکترونیکی داخلی استفاده کند که از قطع شدن فیوز جلوگیری می‌کند.
- ماژول دزدگیر یا رله ممکن است معیوب باشد و در حالت کوتاه‌مدت جریان را کنترل کند؛ در این حالت فیوز قطع نمی‌شود اما مدار دچار نوسان یا گرما می‌شود.
- بررسی کنید که آیا جریان کشی مدار بیش از حد است یا قطعاتی با مقاومت پایین باعث عبور جریان می‌شوند؛ تست جریان با کلمپ متر کمک‌کننده است.
اگر فیوز قطع نمی‌شود اما سیستم عملکرد ناصحیح دارد، استفاده از دیاگ و اندازه‌گیری جریان و ولتاژ در نقاط مختلف مدار لازم است تا محل دقیق خطا مشخص شود.
۲. عواملی که مانع از قطع شدن فیوز می‌شوند
چند عامل معمول که مانع از قطع شدن فیوز می‌شوند عبارت‌اند از:
- استفاده از فیوز با ظرفیت آمپری نامناسب (بیش از حد بالا) — باعث می‌شود فیوز تحت بار زیاد نسوزد و به قطعات دیگر آسیب برسد.
- وجود مسیر بای‌پس یا اتصال اضافی — گاهی در تعمیرات غیرحرفه‌ای سیم‌کشی با کابل‌کشی اشتباه فیوز دور زده می‌شود.
- مشکل در پایه فیوز یا کنتاکت‌ها که باعث عدم قطع کامل تماس در حالت اضافه بار می‌شود؛ کنتاکت نیمه‌معیوب ممکن است گرما تولید کند بدون اینکه فیوز قطع شود.
- سیستم‌های الکترونیکی پیشرفته که از فیوز معمولی استفاده نمی‌کنند و به‌جای آن از فیوزهای الکترونیکی یا رله‌های حفاظتی بهره می‌برند — در این صورت باید واحد حفاظتی بررسی شود.
اقدامات پیشنهادی:
- همیشه از فیوز با آمپر مناسب کارخانه استفاده کنید.
- در صورت مشکوک بودن به بای‌پس، مسیر سیم‌کشی را به‌صورت چشمی و با مولتی‌متر دنبال کنید.
- کنتاکت‌ها و پایه فیوز را برای خوردگی یا شل بودن بررسی و در صورت نیاز تمیز یا تعویض کنید.
- در صورت نبودن راه‌حل ساده، از یک برق‌کار خودرو کمک بگیرید تا با ابزارهای اندازه‌گیری جریان و بررسی ماژول، ریشه مشکل را بیابد.
شاید به این مقاله هم علاقه داشته باشید علّت آژیرزدن بی‌دلیل دزدگیر ماشین
مزایای نگهداری و بررسی منظم فیوز دزدگیر ماشین
نگهداری منظم فیوزها و بررسی دوره‌ای سیستم دزدگیر باعث افزایش ایمنی و کاهش هزینه‌های ناگهانی می‌شود. در ادامه مزایا و نکات نگهداری را می‌خوانید.
۱. افزایش طول عمر سیستم دزدگیر
بررسی مرتب فیوزها، پایه فیوزها و اتصالات برق از آسیب‌های ثانویه جلوگیری می‌کند. چند مزیت مشخص:
- پیشگیری از خرابی ماژول دزدگیر و آژیر: تعویض زودهنگام فیوز سوخته مانع از ارسال جریان نامتعادل به ماژول می‌شود.
- کاهش حرارت ناشی از اتصالات ضعیف که می‌تواند باعث ذوب یا آسیب دیدن عایق سیم‌ها شود.
- کاهش احتمال نوسان ولتاژ و مشکلات چرخه‌ای که منجر به عملکرد نادرست سیستم‌های دیگر (قفل مرکزی، یونیت بدنه) می‌شود.
یک برنامه نگهداری ساده شامل بررسی بصری هر ۶ ماه یکبار، اطمینان از خشک بودن محفظه فیوز و تمیز کردن کنتاکت‌هاست. این کار اعتبار سیستم را افزایش داده و عمر قطعات الکتریکی را طولانی‌تر می‌کند.
۲. کاهش هزینه‌های تعمیرات
عملکرد پیشگیرانه و عیب‌یابی زودرس به شکل ملموسی هزینه‌های تعمیر را کاهش می‌دهد. نکات عملی برای کاهش هزینه‌ها:
- ثبت محل فیوزها و یادداشت کردن تغییرات سیم‌کشی هنگام نصب لوازم جانبی — این کار از جستجوی طولانی و خطاهای بعدی جلوگیری می‌کند.
- استفاده از فیوزهای استاندارد و با کیفیت به‌جای فیوزهای ارزان و تقلبی که ممکن است عملکرد حفاظتی مناسبی نداشته باشند.
- در صورت سوختن فیوز، قبل از تعویض چند باره آن، حتماً علت ریشه‌ای را بررسی کنید تا هزینه‌های مکرر جلوگیری شود.
نتیجه: با نگهداری منظم و بررسی به‌موقع فیوز دزدگیر می‌توانید عمر سیستم را افزایش دهید، از بروز مشکلات امنیتی جلوگیری کنید و در بلندمدت هزینه‌های کمتری صرف تعمیرات کنید.
جمع‌بندی:
فیوز دزدگیر ماشین ممکن است در جعبه فیوز داخل کابین، در محفظه موتور یا به‌صورت یک فیوز جداگانه نزدیک باتری برای سیستم‌های غیرفابریک قرار داشته باشد. برای پیدا کردن آن ابتدا دفترچه را بررسی کنید، سپس جعبه‌های فیوز را چک کنید و در ادامه از ابزارهایی مثل دیاگ، مولتی‌متر و تستر بهره ببرید. اگر فیوز مرتباً می‌سوزد، علت را تا ریشه دنبال کنید (اتصال کوتاه، آژیر معیوب، سیم‌کشی نادرست). نگهداری پیشگیرانه و استفاده از فیوزهای استاندارد می‌تواند عمر سیستم را افزایش دهد و هزینه‌های تعمیر را کاهش دهد.
پرسش‌های متداول:
- س: اگر فیوز دزدگیر را پیدا نکردم، چه کار کنم؟
ج: از دفترچه راهنما، نمودار روی درب جعبه فیوز، یا دنبال کردن سیم‌های ماژول دزدگیر استفاده کنید. در صورت نصب دزدگیر بعد از خرید خودرو(دزدگیرهایی که فابریک خود ماشین نیستند)، به دنبال نگهدارنده فیوز بر روی سیم مثبت باتری یا نزدیک ماژول دزدگیر بگردید.
- س: آیا می‌توانم فیوز را با آمپر بالاتر تعویض کنم تا دیگر نپوسد؟
- ج: خیر. استفاده از فیوز با آمپر بالاتر خطر آسیب‌دیدگی جدی به سیم‌کشی و ماژول را افزایش می‌دهد. همیشه از آمپر توصیه‌شده استفاده کنید.
- س: آیا تست چشمی برای تشخیص فیوز کافی است؟
ج: تست چشمی معمولاً برای فیوزهای سوخته کافی است، اما برای اطمینان بهتر است از مولتی‌متر یا تستر برای بررسی پیوستگی و ولتاژ استفاده کنید. - س: سیستم دزدگیرهیی که به صورت فابریک روی خودرو نیستند و بعد از خرید خودرو، تهیه می‌شوند فیوز جداگانه دارد یا از جعبه فیوز خودرو استفاده می‌کند؟
ج: اغلب دزدگیرهای غیر فابریک یک فیوز inline نزدیک باتری یا ماژول دارند، اما برخی نیز به جعبه فیوز خودرو متصل می‌شوند. مسیر سیم‌کشی را دنبال کنید تا فیوز را بیابید.
